In onze praktijk merken we dat artrose (slijtage) en reumatoïde artritis (reuma) nog al eens door elkaar wordt gehaald. Hoog tijd voor ons om de twee eens naast elkaar te zetten en te vergelijken.
Reumatoide artitis.
Wat is het?
Reumatoïde artritis (R.A.), in de volksmond reuma genoemd, wordt gekenmerkt door ontstekingsprocessen van de gewrichten en de gewrichtsslijmvliezen.
De aangedane gewrichten zijn naast pijnlijk, vaak ook warm, stijf en gezwollen (de tekenen van een ontsteking).
Buiten de gewrichten kan de ziekte zich uiten door algemene verschijnselen (koorts, moeheid en gewrichtsverlies) en door afwijkingen in verschillende organen.
Oorzaak:
Oorzaak is niet bekend, maar het valt onder de auto immuun ziekten. Het mechanisme van de chronische ontsteking is daarentegen wel voor een groot deel opgehelderd. Bij dit ontstekingsproces spelen vele celtypen van het immuunsysteem een rol.
Verschijnselen:
De meest kenmerkende verschijnselen zijn pijn, zwelling en bewegingsbeperking van meerdere gewrichten (artritis). Meestal treden de gewrichtsklachten tegelijkertijd op aan beide zijden van het lichaam (symmetrie) en is er een kenmerkende lokalisatie in de vingergewrichten, polsen en teengewrichten. In de loop van de ziekte kan ieder ander gewricht ook in het proces betrokken raken. Als de ziekte lang bestaat en een ernstig verloop heeft, kunnen er zichtbare afwijkingen en ernstige bewegingsbeperkingen van de gewrichten ontstaan.
Kenmerken:
- Ochtendstijfheid langer dan 1 uur duurt, minimaal 6 weken.
- Zwelling en/of pijn in drie of meer gewrichten, minimaal 6 weken. Dit kan heel plotseling heel erg worden.
- Zwelling en/of pijn in de kleine hand-, pols-, voet- of vingergewrichten, minimaal 6 weken. Later kunnen ook de grotere gewrichten mee gaan doen.
- Symptomen zijn meestal symmetrisch (zowel links als rechts in dezelfde gewrichten).
- Reuma-eiwitten in het bloed (met een bloedonderzoek aan te tonen).
Artrose.
Wat is het?
Artrose, ook wel slijtage genoemd (niet te verwarren met osteoporose; botontkalking), wordt gekenmerkt door slechter wordend kraakbeen in een gewricht/ bepaalde gewrichten. Soms gaat dit samen met lichte ontstekingsverschijnselen en pijn.
Oorzaak:
Artrose begint waarschijnlijk met een afwijking van de cellen die de bestanddelen van kraakbeen aanmaken. Het kraakbeen, dat normaal heel glad is, wordt rafelig, er komen scheurtjes in het oppervlak, het wordt dunner en kan ten slotte geheel verdwijnen. Dit is een normaal verschijnsel bij het ouder worden. Bij sommige mensen treedt dit proces echter versneld op.
Verschijnselen:
Artrose kan in een of meer gewrichten voorkomen. Het kan zich in alle gewrichten voordoen, maar is het vaakst gelokaliseerd in handgewrichten, de grote tenen, de heupen en de knieën.
Kenmerken:
- Ochtendstijfheid en stijfheid na een tijdje niet te hebben bewogen.
- Stijfheid, zwelling en/of pijn in één gewricht of in enkele gewrichten, vooral tijdens het bewegen. Vaak begint dit mild en wordt het geleidelijk steeds erger.
- Krakend geluid bij het bewegen, voelt alsof er zand in het gewricht zit.
- Gewrichten kunnen niet volledig meer gestrekt en/of gebogen worden.
- Er kunnen vergroeiingen ontstaan.
- Op een radiologische foto van het gewricht is een verkleining van de gewrichtsspleet te zien.
Op een rijtje:
- Het belangrijkste verschil tussen de twee aandoeningen is dat reuma gekenmerkt wordt door ontstekingen van de gewrichten bij artrose zijn deze verschijnselen maar licht en vooral lokaal. Bij reuma zijn er ook ontstekingswaarden in het bloed te vinden.
- Reuma is een auto immuun ziekte, artrose een degeneratieve aandoening; iedereen is onderhevig aan slijtage, zei het in verschillende mate.
- Bij reuma zijn vaak de pols- en handgewrichten aangedaan, bij artrose vaak de heupen/ knieën.
- Bij reuma treden de verschijnselen vaak symmetrisch op, bij artrose is dit niet perse het geval (alhoewel je wel in beide knieën en heupen slijtage kan hebben, vaak openbaart dit zich na elkaar).
- Beide aandoeningen zorgen voor pijn in gewrichten en stijfheid van deze gewrichten.
- De verwarring tussen de twee komt met name vanwege de naam (artrose en artritis).
Geraadpleegde bronnen;
Bewegenzonderpijn.com
Boek orthopedie/reumatologie (2009), Karin Linden.
http://www.nationaalkompas.nl/gezondheid-en-ziekte/ziekten-en-aandoeningen/bewegingsstelsel-en-bindweefsel/